Zdaje się że exercier platz przy forcie Borek "odkryłem" na mapie nawet dwa razy
krakał pisze: ↑26 sty 2022, 22:50
Mapy nie da się wprost nałożyć na zdjęcie. Zdjęcie jest zrobione pod kątem i w perspektywie, pozostaje wiec jego interpretacja.
Znajomy nałożył to zdjęcie z 1915 r. nie na mapę sensu stricto ale na zdjęcie lotnicze, bodajże z 1970 r., na którym ani układ dróg ani zabudowa nie różni się dramatycznie od tej z 1915.
KG pisze: ↑02 sty 2022, 18:14
Jeszcze wracając do kwestionowanej nazwy Wzgórze Kaim. To nic nadzwyczajnego, że nazwa wsi przeszła na wierzchołek. Wiele szczytów ma swoje nazwy od ról, lasów, polan, osiedli, bo te funkcjonowały w miejscowym obiegu. Same wierzchołki nie były tak istotne. Często ponazywali je kartografowie, krajoznawcy, turyści.
Nowe nazwy to proces ciągły. Jest więc Wzgórze Kaim, i dobrze.
Te oczywiste prawidłowości przechodzenia nazw nie do końca pasują mi do tego przypadku. Nazwa wsi nie przeszła na wzgórze za sprawą mieszkańców, nie ma tu też kontekstu bitewnego. Dla miejscowych określenie "na Kaimie" nie oznacza wzgórza, tylko osadę, jest tam teraz nawet przystanek mpk nazwany "Bieżanów Kaim". Internety zresztą twierdzą że "Kaim" w językach środkowoeuropejskich oznacza osadę/wieś. Ta wieś była nawet na innych większych mapach sztabowych z epoki (1:200000 o ile pamiętam).
Chyba nie budzi wątpliwości, że określenie "wzgórze Kaim" powstało poprzez jakieś tłumaczenie nazwy niemieckiej. Ale jak już, to powinno być przecież "wzgórze kaimskie", czy coś w podobie. Nie ma wszak na ten przykład żadnej "Góry Borek", bo Borek to wieś, jest "Góra Borkowska" (swoją drogą w sensie formalnym taka nazwa istnieje tak samo od bardzo niedawna jak to "nasze" wzgórze; zastanawiam się czy ta "Góra Borkowska" też nie ma twierdzowego pochodzenia - podobno w miejscu gdzie stoi kościół były jakieś wojskowe baraki, samo miejsce oryginalnie miało nazwę "Na kopcu" zdaje się). Nawet ówcześni mieli jednak problem z odmienianiem nazwy wsi Kaim, bo ona językowo nie pasowała do nazw okolicznych.
Kontekstem dla powstania nazwy "Wzgórze Kaim" jest system nazw stosowanych dla elementów i obiektów twierdzy Kraków. Każdy fort miał po 1904 indywidualną nazwę odmiejscową - lub od miejscowości sąsiedniej, stąd fort Barycz w Kosocicach czy fort Wróblowice w Swoszowicach (jest też fort Borek). Nazwa głównego dzieła w grupie stawała się nazwą grupy. Nazwy bram/rogatek twierdzy też się temu podporządkowywały, stąd nazwa "Wieliczka" dla rogatki z 1915 r. pod obecnym pomnikiem. Nie znam dokumentów które kreowały i nazywały pozycję wysuniętą Kaim, ale ciekaw jestem jak nazwano to co było na północ od niej - no bo pewnie nie "Bieżanów", bo ta nazwa była już też zarezerwowana dla bramy/rogatki twierdzy.