W gminie Pleśna wyremontowano w tym roku dwie przydrożne kapliczki – z rzeźbą Chrystusa Frasobliwego w Janowicach i z rzeźbą Marii Panny w Szczepanowicach.
Przy tej drugiej założono w latach I wojny światowej cmentarz wojenny nr 195 w nomenklaturze budowniczych określany jako „Rzuchowa”. Przyczyną niezgodności nazwy z miejscem położenia było przeniesienie mogił.
Pisałem kiedyś o tym w wątku:
Tadeusz Cyga-Karpiński - grób w Szczepanowicach
https://www.austro-wegry.eu/viewtopic.php?f=54&t=1560
Według wczesnych zapisów archiwalnych cmentarz miał numer 4 w okręgu VI i znajdował się na zachodnim skraju Rzuchowej, niedaleko dworu, a więc na północ od drogi Rzuchowa – Szczepanowice. W 1916 roku przeniesiono go w bardziej widoczne miejsce – na południe od drogi, pozostawiając w dokumentach dotychczasowy numer i nazwę. Położony jest jednak w Szczepanowicach w przysiółku Granice, przy czym nadal w niektórych dokumentach i publikacjach określany był i jest jako „Rzuchowa nr 195” (w nowej numeracji).
Podczas tworzenia cmentarza na kapliczce zamocowano daszek (podobnie jak na cmentarzu nr 152 w Siedliskach) z charakterystycznym wykończeniem blacharskim i krzyżykiem. Dodano też solidny, ale niezbyt proporcjonalny fundament.
https://images92.fotosik.pl/683/b70874eab7ab64f3med.jpg
Jak się okazuje, nie były to jedyne zmiany. Podczas renowacji spod grubej warstwy starych farb wyłoniła się niemieckojęzyczna inskrypcja autorstwa Hansa Hauptmanna.
https://images92.fotosik.pl/683/1749976f3a2ee377med.jpg
https://images90.fotosik.pl/681/8110fbdf8a74be0amed.jpg
Do nas pokój przyszedł wcześniej niż do was
To jedyny przypadek w zachodniogalicyjskim zespole, by w obrębie cmentarza wojennego na starszej figurze lub krzyżu wykuto inskrypcję Hansa Hauptmanna, zapewne niszcząc wcześniejszy napis.
Można przypuszczać, że nie spotkało się to z akceptacją mieszkańców i dlatego pojawiła się farba całkowicie zasłaniająca niemiecki tekst.
O umieszczeniu napisu na kapliczce w Szczepanowicach nie wspomniano w „Brochu”, nie znalazłem też żadnej wzmianki w aktach archiwalnych.
Epigram ten użyty został na cmentarzach kilkakrotnie – w Bieździadce (40), Szczurowej (262), Sterkowcu (279), Krynicy (346) i Mszanie Dolnej (363).
Podczas remontu kapliczki masywny fundament zastąpiono trzystopniową podstawą, typową dla tego rodzaju przydrożnych figur. Znacznie zmieniła się też figurka NMP.
Cmentarz wymaga pilnego remontu. W złym stanie są mury i niektóre nagrobki.
Warto zwrócić uwagę na znaki i napisy pozostawione przez kamieniarzy.
Wspominałem kiedyś o nich w wątku:
https://www.austro-wegry.eu/viewtopic.php?f=54&t=1570