Zuspeise vel ciuśpajs etc.

[Incubus]

Straszne zamieszanie z tym ciuśpajsem/ciuśpajzem/ciuspasem. Podaje S. Kułacz w "Germanizmach...", że to "legumina", a to słowo z kolei ma co najmniej dwa znaczenia: pierwsze i najpopularniejsze - deser (raczej slodki); drugie, nieco przestarzałe(?), mające źródłosłów w łacinie - dania z warzyw. No i teraz weźmy sytuację w wojsku. Traktowanie Mannschaftu deserami, jak to podaje S.K. za KRO: 192? "Coś niecoś na ciuśpajs (drugie danie)" - za KUN: 93? "Ciuśpajzu mi szkoda, bo śpeku dali dużo", za: KOS POWROTY: 105 - znaczy że raczej nie deser, bo ten "śpek" (czyli jakaś słonina)... Czymże zatem było to danie, którego źródłosłów niemiecki to "Zuspeise". Pytam o to w kontekście problemu translacyjnego z pewnym tekstem ukraińskim, gdzie autor pisze: "Rano „auf” i jeszcześ dobrze oczu nie otworzył, już kawa, rozumiesz, Hryciu, kawa i ciuszpaks z ремінцями, no i tak dalej…". Problem z tymi ремінцями - reminciamy, bo nie wiadomo, co to może być, tym bardziej, że i ciuśpaks nie do końca zdefiniowany. "Reminec'" to w ukraińskim po prostu pas, pasek skórzany, rzemień. Zatem w tym kontekście kulinarnym mogłoby chodzić o coś związanego z mięsem, jako wkładką do warzywnego dania, ale to tylko takie moje gdybanie.

[Trotta]

Cokolwiek to było, musiało być zbyt rzadkie, aby nadawało się na meryndzię

[Stani]

Incubus,
w tym kontekście widzę to tak:
...Rano pobudka, auf!, auf!, a ty jeszcze nawet dobrze nie otworzył oka, już kawa, rozumiesz, Hryciu, czeka kawa i prowiant zawinięty trokami…

[Incubus]

Odważne to, przyznam, Stani. Ciekawe, co powiedzą znawcy "życia codziennego" żołnierza

[Ursi]

Strasznie ciekawe! Ale czy jesteś, Janku, pewien, że ten ciuszpaks to nasz ciućpajs? Ciućpajsu nie dawali z rana... A brzmieniowo ciuszpaksowi blisko do... szuwaksu...

[Incubus]

Sławku, pewien to jestem śmierci i podatków, jak głosi górno-wiedeńsko-staropodkarpacko-wołosko-uniwersytecko-rzeszowskie porzekadło. Otóż przedmiotowy specyał: цюшпакс із ремінцями (ciuszpaks z reminciamy, tsyushpaks iz remintsyamy) w wydaniu książki z 1922 r. opatrzony jest przypisem: третя страва, co po polsku odruchowo chce się przetłumaczyć jako: trzecie danie czyli po prostu deser. Ale i tu zagwozdka, bo indagowany Internet za pomocą AI podpowiada, że jest to albo danie główne (czyli jakby drugie), albo... deser. I tak kółko się domyka. A że przedmiotowy ciuszpaks ma jednak kontekst kulinarny i nie jest pomyłką, świadczy inne jego użycie w tym samym tekście: "всї ждюханцї і добрі слова потавали в нїм як той комісний хлїб і цюшпакс" czyli: "Wszystkie przytyki i dobre słowa tonęły w nim jak ten komiśny chleb i ciuszpaks".
Nie zapominajmy przy tym, że raczej nie mogła być to jakaś efemeryda nazewnicza, totalne exoticum, bo wszak autor ewidentnie lokuje swoje literackie pokłosie wojny wokół IR 24.

[Ursi]

Bardzo ciekawe... A masz może dostęp do słowników ukraińskich dialektów?

[Incubus]

Coś tam mam i raczej nic nie znalazłem w tej kwestii, ale też może nie poświęciłem jej tyle uwagi, ile trzeba.

[Incubus]

Możliwe bliskie rozwiązanie zagadki. Mój przyjaciel z Ukrainy, Serhij, dostąpił zaszczytu, że w G..le AI wyświetliła mu takie oto coś, widoczne na załączonym screenie. Mnie, po wpisaniu przedmiotowego slowa "Цюшпакс" nic takiego się nie ukazało. Jak to możliwe, nie wiem (Serhij stwierdził, że "gogol mogol jest zawsze rozny"). W tłumaczeniu tekst ze screena brzmi tak: "Ciuszpaks - to przestarzałe, gwarowe słowo w języku ukraińskim, które oznacza coś nieważnego, niepotrzebnego, nieistotnego lub po prostu niepotrzebne rupiecie, często używane jako przekleństwo [łajka] lub zniewaga, coś na kształt "głupota", "gówno" [to moja licentia poetica - Inc.]. Słowo to wykorzystuje się do opisu czegoś, co nie ma znaczenia, gdzie wszystko "leci" czy "przepada". Jak wiadomo AI czymś się karmi, ale nie jestem w stanie, przy braku reakcji G... le'a na hasło, znaleźć tej karmy, która posłużyła do wygenerowania wyjaśnienia hasła. Może komuś z Kolegów ( a i uaktywniającym się ostatnio Koleżankom) się to uda? Widoczny u dołu screena po prawej link jest mi znany. Jeśli taka interpretacja idzie w słuszną stronę, to wg mnie ten "ciuszpaks z reminciamy" można by ująć ze swojska jako : "cuda-wianki", "cuda na kiju" etc. Co Państwo na to?

[Ursi]

Bardzo możliwe, że to takie ichnie cuda na kiju. Interpretacja dosłowna prowadzi przecież donikąd.