Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Cmentarze I wojny światowej
Awatar użytkownika
kiedar
Posty: 55
Rejestracja: 31 sie 2020, 20:18
Kontakt:

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: kiedar » 27 lis 2021, 14:26

KG pisze:
25 lis 2021, 11:53
  • A skoro już o takich zawiłościach bieckich… Pewno nie będzie okazji by o tym wspomnieć, a informacja chyba nieznana. W aktach ANK, ale w zbiorze innym niż Groby Wojenne, znajduje się pismo z 1923 roku skierowane przez Konsulat Republiki Czeskiej we Lwowie do władz polskich. W nim taki passus:
    "W Bieczu u Gorlicy pochowany jest legionista Piotr Teplík, pierwotnie pochowany na tamt. cmentarzu, potem w r. 1918 przeniesiony na jeden z czterech wojsk. cmentarzy i pochowany we wspólnym grobie. Grób nie stwierdzony."
    Drobne sprostowania: przeniesienie zwłok nastąpiło na pewno wcześniej, a grób jest pojedynczy, na dolnym tarasie. Tabliczki nadal nie ma, ale to dotyczy wszystkich grobów, które zresztą wymagają uporządkowania. W aktach krakowskiego Oddziału Grobów Wojennych Peter Teplik wymieniany jest jako pochowany wcześniej na gruntach należących do parafii rzymsko-katolickiej. W spisie pochowanych wykazany jest jako żołnierz rosyjski. Brak daty śmierci i danych o przynależności do jednostki wojskowej.
Pozwoliłem sobie zaznaczyć jeden tylko fragment - choć cały post jest rewelacyjny. Jak najbardziej Piotr Teplik mógł byļ pochowany na gruntach należących do parafii rzymsko-katolickiej, bo pierwotnie (z dostępnych choćby fotografii w AN ) żołnierzy chowano na dziedzińcu przed kościołem Bożego Ciała.

KG dzięki za kolejne perełki jakże nie oczywistej historii cmentarzy.

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: KG » 28 lis 2021, 20:26

Dzięki za dobre słowo.
kiedar pisze:
27 lis 2021, 14:26
Piotr Teplik mógł byļ pochowany na gruntach należących do parafii rzymsko-katolickiej, bo pierwotnie (z dostępnych choćby fotografii w AN ) żołnierzy chowano na dziedzińcu przed kościołem Bożego Ciała.
Akta archiwalne na to nie wskazują. Miejsca ekshumacji związane z terenami kościelnymi określono jako: parafia rzymsko-katolicka, cmentarz miejscowy i obok kościoła.
Przy kościele wg wykazu było pochowanych czterech żołnierzy austro-węgierskich: Fhnr. Julius Stimpel (LIR.26, 24 XII 1914), Res.Inf. Hubert Rud (IR.7, 22 XII 1914), Jg. Franz Šumnik (FJB.8, 23 XII 1914) i Inf. Josef Kropaček (IR.7, data śmierci nieznana, ale wiadomo, że pułk karyncki walczył w grudniu 1914 roku w tej okolicy).
Dodać trzeba, że daty mieszczą się w okresie, gdy Biecz był przejściowo zajęty przez wojska austro-węgierskie.
Zdjęcie tych grobów (z zasobu ANK) opublikował w 1999 roku Jerzy Drogomir w pierwszym tomie Poległych w Galicji…:
https://images91.fotosik.pl/555/fc5d53ef36621b3emed.jpg
I tu pewna wątpliwość. Mogił, wyglądających na prowizoryczne, jest dużo więcej niż cztery… Czy np. zimą 1914/1915 mieszkańcy Biecza mieli utrudniony dostęp do cmentarza parafialnego? Nie zakładam jednak, żeby żołnierzy rosyjskich pochowano na kościelnym dziedzińcu.

Z gruntów parafialnych ekshumowano na cmentarz nr 106 z 24 grobów w sumie 31 zwłok - wyłącznie żołnierzy przeciwnika (w tym Petera Teplíka), a z cmentarza parafialnego – dwóch: jednego z armii austro-węgierskiej i jednego z armii rosyjskiej.

Hans Mayr zaprojektował cmentarz przy wiekowym dębie, pod którym pochowano 4 oficerów. A zaczątkiem było 16 nie ekshumowanych grobów żołnierzy rosyjskich na obecnym górnym tarasie. Widać je na dwóch zdjęciach z Archiwum Narodowego w Krakowie (zbiór GW) – w prawym rogu zamieszczonego wyżej i na tym:
https://images90.fotosik.pl/555/5850b9614adb7207med.jpg
Większość pochowanych naprzeciw fary ekshumowano z terenu Biecza, w tym wielu z Przedmieścia. Nie podano z którego, ale są nazwiska właścicieli gruntów: Józef Sitek, Wójcikiewicz, Błażej Wędrychowicz. Pewno wystarczyłoby dopytać w Ratuszu?
Prawie wszyscy są z IR.20, IR.57 i IR.100, bo też cmentarz ten jest bardzo polski, co byłoby widać, gdyby wreszcie uporządkowano nagrobki i zamocowano tabliczki.
Z Grudnej Kępskiej przewieziono w sumie 62 żołnierzy, w tym 52 z armii austro-węgierskiej, a wśród nich co najmniej 46 z tarnowskiego IR. 57. Mógł więc być w Grudnej całkiem spory cmentarz i nawet wiem, kto by się nim teraz opiekował…
Kilku zabitych przewieziono też ze Strzeszyna i ponad 40 z Binarowej (blisko 30 żołnierzy rosyjskich) – w tym przypadku prawie wszyscy z dóbr Władysława Długosza. Swoją drogą, ministra kojarzyłem z majątkiem na Załawiu, ale jak widać, również w Binarowej miał ziemię.
Jeśli wierzyć dokumentom, do Binarowej, czyli w odwrotną stronę, przeniesiono z Przedmieścia zwłoki ponad 50 żołnierzy rosyjskich.

Wracając jeszcze do pochowanego w Binarowej dr Gustava Wechsberga.
W internecie jest informacja o przechowywanej w Bieczu Księdze zmarłych izraelickiego okręgu metrykalnego w Bieczu (1897 -1915) z adnotacją: Pierwszy wpis: 27 lutego 1897 Chaja, córka Lipy i Pesli Stein. Ostatni wpis: 5 maja 1915 Dr Gustaw Wechsberg, jednoroczny zugsfuhrer.

Jan Majewski
Posty: 143
Rejestracja: 28 maja 2018, 23:11

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: Jan Majewski » 30 lis 2021, 20:05

KG pisze:
28 lis 2021, 20:26
... Większość pochowanych naprzeciw fary ekshumowano z terenu Biecza, w tym wielu z Przedmieścia. Nie podano z którego, ale są nazwiska właścicieli gruntów: Józef Sitek, Wójcikiewicz, Błażej Wędrychowicz. ...

...Z Grudnej Kępskiej przewieziono w sumie 62 żołnierzy, w tym 52 z armii austro-węgierskiej, a wśród nich co najmniej 46 z tarnowskiego IR. 57. Mógł więc być w Grudnej całkiem spory cmentarz i nawet wiem, kto by się nim teraz opiekował…
Nazwiska sugerują, że chodzi o Przedmieście Dolne, potomkowie mieszkają "na równiach" w okolicy starej cegielni.

:D , w kapciach mógłbym go odwiedzać.
Masz może dane kto był właścicielem działek na których był położony?

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: KG » 01 gru 2021, 13:35

No problem żaden.
Z Grudnej Kępskiej żołnierzy ekshumowano z pól Piotra Dudy i Franciszka Szurka. Z gruntów Franciszka Szurka ekshumowano też bezimiennych żołnierzy rosyjskich na cmentarz w Binarowej.

Nie natknąłem się na mapkę z miejscami ekshumacji.
Jak wynika z akt, cmentarz naprzeciw bieckiej fary powstał tam ze względów krajobrazowych. Podobnie było z cmentarzem pod kapliczką na Harcie (105), gdzie wszystkich żołnierzy pochowano po ekshumacjach z innych miejsc. Nie wzięto przy tym pod uwagę, że grunt w obu przypadkach jest niestabilny.

Jan Majewski
Posty: 143
Rejestracja: 28 maja 2018, 23:11

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: Jan Majewski » 01 gru 2021, 14:38

KG pisze:
01 gru 2021, 13:35
No problem żaden.
Z Grudnej Kępskiej żołnierzy ekshumowano z pól Piotra Dudy i Franciszka Szurka. Z gruntów Franciszka Szurka ekshumowano też bezimiennych żołnierzy rosyjskich na cmentarz w Binarowej. ...
Piotr Duda to pradziadek mojej żony, działka którą posiadał leży na Podskalu w pobliżu rzeki Ropa, miejsce mało honorne na cmentarz.
Franciszek Szurek był właścicielem dworku i dóbr w Grudnej (po II wś rozparcelowany), więc trudno konkretnie wskazać na której działce były pochówki.

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: KG » 21 lut 2022, 19:11

Pani Monika Sznajderman opublikowała na FB wycinek prasowy:

Groby żołnierzy żydowskich
Donoszą nam, że na górze Magóra, 20 klm od Gorlic, na cmentarzu wojskowym odnaleziono mogiły czterech żołnierzy Żydów, poległych dn. 2 maja 1915. Są to nr. 1243 – Mendel Brod, 1242- Jakób Guttmann, 1245 – Markus Goldhammer i 1244 – Ozjasz Allweiss. Rodziny poleglych mogą się ewentualnie postarać o zezwolenie władz na ekshumację zwłok i przeniesienie ich na cmentarz żydowski. Zainteresowani mogą się zwrócić pod adresem p. Natana Starcka w Gorlicach.


https://www.facebook.com/monika.sznajde ... =-UC%2CP-R

Takiej informacji brakowało w moim wpisie sprzed prawie trzech lat…

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: KG » 18 lis 2023, 20:56

Magura późną jesienią 2023.
https://images90.fotosik.pl/695/1a3b4c5452d89a69med.jpg
W tle kaplica – 7 rzędów gontu z ostrzeniem najniższego rzędu, właściwa liczba rzędów także na nakryciu krzyży (z koronkowym wykończeniem najniższego rzędu).
https://images90.fotosik.pl/695/906ca0a97d131a5dmed.jpg
I rozety, nie widziane chyba ponad pół wieku. Te odblaski to świeże malowanie środkiem konserwującym.
Fot. Józef Stec

Awatar użytkownika
Trotta
Posty: 1451
Rejestracja: 18 maja 2018, 15:19
Lokalizacja: Lublin/dawniej Kraków

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: Trotta » 20 lis 2023, 18:52

No ładnie. Czyli w sumie są cztery macewy? A bramka też się pojawi?
Є в Києві злота брама, На тій брамі синьо-жовта фана!

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Pomniki na grobach żydowskich - Przełęcz Małastowska

Post autor: KG » 22 lis 2023, 21:58

Tak, cztery. A bramka się nie pojawi, ale w planach jest.
To jest remont kaplicy. Cztery macewy i przemieszczenie dwóch krzyży zostały do zlecenia wepchnięte.

ODPOWIEDZ

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 21 gości