Bieszczadzkie cmentarze

Cmentarze I wojny światowej
KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: KG » 17 maja 2020, 20:29

Ostatnio sporządziłem listę żołnierzy pochowanych na cmentarzu w Maniowie. Ponieważ niewiele jest tego typu informacji o poległych w Bieszczadach, więc umieszczam ją na Forum. Może komuś się przyda.
Problem jednak w tym, że takie zestawienia nie wklejają się ani w formie tabelki, ani jako wersy o ustalonych odstępach, więc żeby były mniej więcej czytelne, trzeba je ręcznie korygować. Może ktoś ma jakąś na to radę ?
Mam więcej takich list z rejonu Wielkiego Działu, przy czym nie są to tysiące nazwisk – raczej pół tysiąca, czyli niewielkiej części poległych z armii austro-węgierskiej.
Lista z Maniowa jest dość obszerna – 169 nazwisk. Zakładam, że dwóch Wendelinów Szabó to dwie różne osoby, podobnie jak Gabor i János Jambrovics. Nazwiska dwóch oficerów zamieszczone na końcu wykazu pochodzą z tabliczki przybitej do drzewa przy kapliczce w Maniowie. W tym przypadku udało mi się jedynie potwierdzić przybliżoną datę ich śmierci – marzec 1915. Oblt. Aladár Komornik wcześniej był leczony w jednym z krakowskich szpitali. Stąd też z Wiadomości o rannych i chorych można się dowiedzieć, że urodził się w roku 1886, a prawo swojszczyzny miał w naddunajskiej gminie Ács niedaleko Komárom.
https://images89.fotosik.pl/405/c59a5a3d24eb4028med.jpg
https://images92.fotosik.pl/405/d720446c8e0831a9med.jpg
Swoją drogą, w internecie można znaleźć informację, że pochówki w Maniowie były właśnie przy kapliczce. W Wiadomościach o rannych i chorych, z których korzystałem, konsekwentnie podaje się, iż zmarłych grzebano na cmentarzu w Maniowie, a więc należy zakładać, że obok nieistniejącej dziś cerkwi.
https://images90.fotosik.pl/404/1c26265bc91c26c0med.jpg
Z całą pewnością nie chodzi o cmentarze na Krąglicy, bo tam szpitala czy innego zakładu być nie mogło.
Może ktoś ma informacje o położeniu cmentarza w Maniowie?

  • Dopisane 16.11.2020
    Na FB pojawiła się bardzo ciekawa i obszerna nota Grzegorza Gąski, wyjaśniająca okoliczności umieszczenia tabliczki i potwierdzająca, że oficerów pochowano na cmentarzu a nie obok kapliczki.
    Grzegorz Gąska ustalił też położenie wojskowych pochówków w stosunku do cmentarza cywilnego.

    Tabliczkę (drewnianą) w sierpniu 2006 roku umieścił Rainer Pál węgierski historyk, archeolog - pasjonat tematyki I WŚ (motywując swoje działanie - zatarciem śladów istnienia cmentarza z I WŚ). Aladár Komornik - zginął 3 marca 1915 roku (postrzał w głowę) podczas zabezpieczania map sztabowych, pochowany został na cmentarzu (Maniów) wśród swoich żołnierzy. Historia Ferenca Győrötskeya jest tragiczna w swej wymowie i zasługuje na szersze opracowanie - postaram się w najbliższym czasie udostępnić ją na forum. Fragmenty listu kapelana 31 pułku Pétera Pallmanna (22 kwietnia 1915) : "... Feri został postrzelony w pozycji leżącej,... nie odczuwał wtedy bólu i leżał na śniegu, gdyż wtedy wszystko pokrywał ogromny śnieg. ... wykopaliśmy grób, zrobiliśmy drewnianą trumnę, a rano pożegnaliśmy się w obecności jego oficerów i pochowaliśmy go po chrześcijańsku ...spoczywa tam teraz na cmentarzu w maniowie, wśród wielu anonimowych bohaterów u stóp Wielkiego Krzyża ". Kapliczka jest symbolicznym miejscem pamięci obydwu węgierskich żołnierzy. Ciekawostką jest to iż w rodzinnym mieście Ferenca - Veszprém istnieje jego drugi symboliczny grób z wiele znaczącą inskrypcją : FERI I GYURI 1888-1915
    Dwaj bracia którzy polegli heroiczną śmiercią ...


    https://www.facebook.com/groups/2835636 ... 8338252762

Z ubogich akt archiwum krakowskiego wiadomo, że cmentarz wojenny w Maniowie miał powierzchnię 1182 m kw, a działkę, nie wykupioną przez władze austriackie, zamierzano na początku lat 20. nabyć za kwotę 633,21 marek polskich, co szybko musiało się zdezaktualizować.

Żołnierze umierali w Maniowie w dywizyjnych zakładach sanitarnych piechoty nr 29 (26 przypadków, luty-marzec 1915) i nr 42 (141 przypadków, luty - początek kwietnia 1915 i dwa w maju 1915, ale mogą to być pomyłki w druku). Przyczynę śmierci podano w 167 przypadkach. Zdecydowanie przeważają postrzały (158), przy czym jak zwykle najczęściej były to postrzały w jamę brzuszną (78), głowę (30) i klatkę piersiową (18).

Dla odróżnienia węgierskich od austriackich oddziałów obrony krajowej przy tych pierwszych podaję skrót k.u., natomiast w pozostałych przypadkach ze względu na przejrzystość tekstu zrezygnowałem ze skrótów.

MANIÓW
Inf. József Abrahamovics / k.u.LIR.31 / 21.03.1915
Inf. Josef Andraskó / k.u.LIR.31 / 16.02.1915
Inf. István Andrejka / k.u.LIR.12 / 20.03.1915
Inf. Mihály Asztalos / IR.69 / 22.03.1915
Inf. Josef Babal / IR.48 / 15.03.1915
Inf. Imre Balog / k.u.LIR.12 / 28.02.1915
Gft. Johann Baran / IR.67 / 22.02.1915
Inf. Iván Batyala / k.u.LIR.12 / 01.03.1915
Inf. Lajos Beke / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Tamás Bene / k.u.LIR.12 / 12.03.1915
Inf. Franz Berki / k.u.LIR.12 / 08.03.1915
Sapp. Gasper Biernat / SB.11 / 22.03.1915
Inf. Peter Blistyak / IR.67 / 08.03.1915
Inf. Gyula Bor / k.u.LIR.20 / 27.02.1915
Inf. János Boröczky / k.u.LIR.31 / 30.03.1915
Inf. Károly Borócky / k.u.LIR.20 / 02.04.1915
Inf. Mihály Borz / k.u.LIR.12 / 24.02.1915
Inf. Logyim Brinze / k.u.LIR.32 / 12.03.1915
Inf. Franz Chudoba / IR.11 / 27.02.1915
Inf. János Csabi / k.u.LIR.31 / 11.03.1915
Inf. János Csekan / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. György Csekeji / k.u.LIR.20 / 05.03.1915
Inf. Peter Csenzik / IR.67 / 08.03.1915
Inf. Lajos Csiczer / k.u.LIR.20 / 12.03.1915
Inf. István Csurscai / k.u.LIR.20 / 10.03.1915
Inf. Sándor Daszkal / k.u.LIR.32 / 06.03.1915
Inf. György Dolenecz / k.u.LIR.20 / 25.02.1915
Inf. Ferencz Dosetal / k.u.LIR.31 / 27.02.1915
Inf. László Drimus / k.u.LIR.12 / 22.02.1915
Inf. Mihály Fehér / IR.67 / 22.03.1915
Gft. Paul Fehér / IR.48 / 21.03.1915
Inf. Daniel Fölföldi / k.u.LIR.20 / 06.03.1915
Inf. Mihály Gabriel / k.u.LIR.31 / 06.03.1915
Inf. János Gabris / k.u.LIR.31 / 11.03.1915
Inf. János Gal / IR.48 / 20.03.1915
Inf. Josef Gererscér / k.u.LIR.22 / 22.02.1915
Inf. Simon Gerö / k.u.LIR.32 / 26.02.1915
Inf. Peter Gilo / k.u.LIR.32 / 21.03.1915
Inf. Adam Gina / IR.67 / 06.03.1915
Inf. Georg Ginter / IR.48 / 22.03.1915
Inf. Andreas Godola / k.u.LIR.31 / 01.03.1915
Inf. Todor Granz / k.u.LIR.31 / 10.03.1915
Inf. Josef Grgacz / k.u.LIR.20 / 11.03.1915
Inf. Rudolf Gruber / k.u.LIR.31 / 28.02.1915
Inf. Alban Haas / IR.11 / 23.02.1915
Inf. Johann Hackl / IR.11 / 01.03.1915
Inf. Karl Havel / IR.11 / 28.02.1915
Inf. Pál Henzsely / IR.25 / 12.03.1915
Inf. Imbro Holler / k.u.LIR.31 / 13.03.1915
Inf. Emil Homorodan / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. János Horváth / k.u.LIR.20 / 20.03.1915
Inf. István Horváth / k.u.LIR.20 / 02.03.1915
Inf. Desiderius Horváth / IR.48 / 21.03.1915
Inf. Hrin Hrajczuk / LIR.20 / 12.03.1915
Inf. János Jambrovics / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Gabor Jambrovics / k.u.LIR.20 / 27.02.1915
Inf. Friedrich Janovszky / IR.92 / 07.03.1915
Inf. Károly Jeremias / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. Wenzel Jindra / IR.11 / 28.02.1915
Inf. István Kadeval / IR.67 / 21.03.1915
Inf. Imre Kalmár / k.u.LIR.20 / 01.03.1915
Inf. Josef Kalmár / IR.32 / 22.03.1915
Inf. Wenzel Kempf / IR.92 / 09.03.1915
Inf. Mihály Keri / k.u.LIR.31 / 27.02.1915
Inf. Michael Knapik / IR.67 / 11.03.1915
Inf. Károly Kolesszar / IR.67 / 22.03.1915
Inf. János Koll / IR.67 / 10.03.1915
Inf. János Komlos / k.u.LIR.5 / 30.03.1915
Inf. János Konde / k.u.LIR.31 / 26.02.1915
Inf. Josef König / IR.94 / 05.03.1915
Inf. Johann Kopgyár / IR.67 / 24.03.1915
Inf. Károly Körtefa / k.u.LIR.3 / 01.03.1915
Inf. Gabor Kosztea / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. János Kotecz / k.u.LIR.12 / 24.03.1915
Inf. János Kovács / k.u.LIR.31 / 29.03.1915
Inf. Jenö Kozari / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Isidor Kozma / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. Sándor Kreicsics / k.u.LIR.20 / 30.03.1915
Inf. Károly Kupás / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. György Lair / k.u.LIR.32 / 13.05.1915
Inf. István Lakatos / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Josef Lakatos / k.u.LIR.12 / 05.03.1915
Inf. Josef Leitermann / IR.11 / 12.02.1915
Inf. János Lenka / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. György Luczás / k.u.LIR.12 / 31.03.1915
Inf. György Luka / k.u.LIR.32 / 26.02.1915
Inf. János Lukács / k.u.LIR.20 / 28.02.1915
Inf. Ferencz Magyar / k.u.LIR.20 / 05.03.1915
Korp. Aladár Mandl / k.u.LIR.12 / 27.02.1915
Inf. Vendel Margi / k.u.LIR.31 / 30.03.1915
Inf. György Maris / k.u.LIR.12 / 09.03.1915
Inf. Jakob Marosán / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. Simon Merlan / k.u.LIR.32 / 03.03.1915
Inf. Florian Method / IR.11 / 28.02.1915
Inf. Gergely Metzinger / k.u.LIR.20 / 22.03.1915
Inf. János Molnar / IR.67 / 29.03.1915
Inf. Sándor Molnar / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. István Molnar / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. Lajos Nagy / k.u.LIR.12 / 27.02.1915
Zgsf. Antal Nánási / k.u.LIR.31 / 24.03.1915
Inf. Peter Olah / k.u.LIR.12 / 30.03.1915
Inf. Josef Opezovics / IR.67 / 07.03.1915
Inf. György Oprisan / k.u.LIR.8 / 30.03.1915
Inf. Gabor Paska / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. János Pefrik / k.u.LIR.32 / 01.03.1915
Inf. Lörincz Pesty / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Georg Pokrivács / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. János Polgar / k.u.LIR.20 / 31.03.1915
Gft. Wendel Posza / IR.23 / 16.03.1915
Inf. János Prihodzky / k.u.LIR.32 / 24.02.1915
Inf. Adam Prohodzky / IR.67 / 12.03.1915
Inf. Miklós Pupenz / k.u.LIR.12 / 27.02.1915
Korp. Josef Ramisch / IR.94 / 01.03.1915
Inf. Lörincz Reider / k.u.LIR.31 / 07.03.1915
Inf. Reinhard Richter / IR.94 / 28.02.1915
Inf. György Rottar / k.u.LIR.32 / 12.03.1915
Inf. István Samu / k.u.LIR.31 / 29.03.1915
Inf. Anton Scholz / IR.94 / 05.03.1915
Inf. István Schönvicky / IR.67 / 22.03.1915
Inf. Mihály Severa / k.u.LIR.12 / 28.02.1915
Inf. József Simonics / IR.48 / 21.03.1915
Inf. György Skerlanicz / k.u.LIR.31 / 27.02.1915
Inf. István Skrilecz / k.u.LIR.20 / 04.03.1915
Inf. Márton Soos / k.u.LIR.22 / 24.03.1915
Inf. Josef Spieler / IR.92 / 05.03.1915
Inf. Johann Stefanik / IR.67 / 12.03.1915
Inf. Antal Stefanovics / k.u.LIR.31 / 30.03.1915
Inf. János Sternak / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Milan Stojkov / IR.29 / 03.04.1915
Inf. Johann Strojizs / IR.92 / 05.03.1915
Inf. Paul Svirzsovits / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. Gyula Szabó / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. Pál Szabó / k.u.LIR.20 / 28.02.1915
Inf. János Szabó / k.u.LIR.31 / 05.03.1915
Inf. Vendel Szabó / k.u.LIR.20 / 25.05.1915
Inf. Wendel Szabó / k.u.LIR.20 / 26.02.1915
Inf. Ferencz Szajer / k.u.LIR.20 / 04.03.1915
Inf. János Szaponar / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. András Szehak / IR.44 / 21.03.1915
Inf. Mojzsa Szelezsan / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. Peter Szidej / k.u.LIR.12 / 22.02.1915
Inf. L. Szilágyi / k.u.LIR. / 23.03.1915
Inf. Mihály Szinia / k.u.LIR.32 / 06.03.1915
Inf. Andreas Szklepan / k.u.LIR.32 / 28.02.1915
Inf. Sándor Szücs / k.u.LIR.31 / 24.03.1915
Inf. Johann Szugány / IR.67 / 24.03.1915
Inf. Adalbert Śvarz / IR.11 / 01.03.1915
Inf. István Takacs / IR.48 / 25.03.1915
Inf. Pál Takács / k.u.LIR.20 / 06.03.1915
Inf. János Takács / k.u.LIR.12 / 27.02.1915
Inf. János Tomeses / k.u.LIR.12 / 04.03.1915
Inf. Károly Toplak / k.u.LIR.20 / 01.03.1915
Inf. Mihály Toth / k.u.LIR.20 / 08.03.1915
Inf. László Toth / k.u.LIR.12 / 09.03.1915
Inf. Antal Tremmel / k.u.LIR.31 / 11.03.1915
Inf. Franz Ungar / k.u.LIR.20 / 11.03.1915
Inf. Tivadar Ungar / k.u.LIR.12 / 29.03.1915
Inf. Viktor Vahut / k.u.LIR.31 / 30.03.1915
Inf. Gyula Varga / k.u.LIR.20 / 27.02.1915
Inf. Miklós Vedean / k.u.LIR.32 / 08.03.1915
Inf. Zsigmond Veisz / k.u.LIR.32 / 22.02.1915
Inf. Gergely Vig / k.u.LIR.32 / 26.02.1915
Inf. Johann Vilkovski / IR.67 / 21.03.1915
Inf. János Vocsuk / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Inf. Anton Wochmann / IR.94 / 01.03.1915
Inf. György Zadravecz / k.u.LIR.20 / 28.02.1915
Inf. György Záh / k.u.LIR.32 / 27.02.1915
Oblt. Aladár Komornik / k.u.LIR.31 / März 1915
Kdtt. Ferencz Györötskey / k.u.LIR.31 / März 1915

tadeks
Posty: 93
Rejestracja: 09 cze 2018, 19:12

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: tadeks » 17 maja 2020, 22:05

Na pewno znasz tekst Edwarda Orłowskiego "Cmentarze i zbiorowe mogiły wojenne z I wojny światowej na pograniczu bieszczadzko-beskidzkim".
Dla tych, co nie znają, kopiuję fragmenty z tegoż, w którym autor wspomina o interesującym Ciebie terenie:
(...) kwatery znajdowały się na wyznaniowych cmentarzach w miejscowościach Wisłok Wielki [180 m2], Wola Michowa [760m2], Maniów [?], Balnica [1050 m2], Szczerbanówka [80 m2], Prełuki [?]. (...) w latach 1926-1927 przeprowadzono, poprzedzoną wcześniejszym rozeznaniem, akcję ekshumacji i przeniesienia szczątków żołnierzyna powiększony cmentarz w Cisnej. W pierwszej kolejności wydobycie zwłok odbywało się z prowizorycznych mogił założonych w miejscach walk, w lasach i na gruntach użytków rolnychokolicznych wsi, posesjach prywatnych i parafialnych. Czynności te wykonano nie tylko w sąsiadujących z Cisną wsiach jak Liszna, Przysłup, Solinka, Żubracze, ale nawet w Balnicy, Maniowie i pod Krąglicą. (Podkreślenia tadeks)
Dla zainteresowanych namiary na cały tekst:
https://komancza.krosno.lasy.gov.pl/doc ... d251f41089

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: KG » 18 maja 2020, 10:00

Podałem wykaz, jaki udało mi się sklecić, pochowanych na cmentarzu w Maniowie.
Nie odnosiłem się do kwestii ekshumacji z lat międzywojennych, skądinąd sprawy słabo chyba rozpoznanej i udokumentowanej. Chodziło mi głównie o te blisko 170 nazwisk. Tak nawiasem – ilu znanych z nazwiska żołnierzy jest wymienionych na wspomnianym przez Ciebie zbiorczym cmentarzu w Cisnej?
Ciekawy i cenny tekst p. Edwarda Orłowskiego znam. Był już przywoływany na Forum:
https://www.austro-wegry.eu/viewtopic.php?f=54&t=1452
Posłużę się tym samym cytatem:
W pierwszej kolejności wydobycie zwłok odbywało się z prowizorycznych mogił założonych w miejscach walk, w lasach i na gruntach użytków rolnych okolicznych wsi, posesjach prywatnych i parafialnych. Czynności te wykonano nie tylko w sąsiadujących z Cisną wsiach jak Liszna, Przysłup, Solinka, Żubracze, ale nawet w Balnicy, Maniowie i pod Krąglicą.

Nie ma w nim jednoznacznej odpowiedzi, czy ekshumacje w Maniowie objęły całkiem spory cmentarz we wsi, czy tylko mogiły w lasach i na polach.
I tu liczę na jakieś podpowiedzi. Może ktoś te sprawy rozpracował?

Nie ma też jednoznacznej wskazówki co do położenia cmentarza w Maniowie, tzn. w którym był miejscu w stosunku do cerkwiska i miejscowego cmentarza. Jest to interesujące nie tylko dla mnie, bo ten temat nie pojawił się znikąd.
Za listę zabrałem się po konkretnym pytaniu o położenie i wielkość cmentarza w Maniowie. A ponieważ kiedyś dostałem podobne pytanie o Zagórz i efekt był całkiem dobry, więc się wziąłem do roboty.

Na koniec jeszcze sprostowanie z biciem w piersi.
W 2007 roku na forum Beskidu Niskiego umieściłem wykaz wynotowany w całkiem zamierzchłych czasach z akt archiwum w Krakowie. Akurat w przypadku Maniowa popełniłem błąd i cmentarz o powierzchni 1182 m kw opisałem jako Maniów – Krąglica.
http://beskid-niski.pl/forum/viewtopic. ... 2&start=15
Nie miałem do tego podstaw. Według wykazu sporządzonego przez oddział spraw własnościowych Inspekcji Grobów Wojennych w Przemyślu (dokument w ANK) były dwa:
Maniów IV o powierzchni 1182 m kw, własność gruntu: ordynariat greckokatolicki w Przemyślu,
Maniów II ze znaczkiem „2”, wzgórze Krąglica, bez podania powierzchni i właściciela gruntu
Oznaczenie „Krąglica” jest też przy cmentarzu Wola Michowa III, o powierzchni 1097 m kw, własność gruntu: gmina Wola Michowa.
Wiem, że ten wykaz – wówczas jedna z nielicznych tego rodzaju informacji (zresztą nadal za bogato nie jest) - był potem rozpowszechniany. Niewykluczone, że mój ówczesny błąd został powielony.

Dopisane.
Tak więc nic nie wskazuje, że na Krąglicy były trzy cmentarze. Zastanawiam się, czy były dwa, skoro poza tym w pobliżu wierzchołka nie udało się znaleźć śladów innego cmentarza, znającemu te lasy jak własną kieszeń autorowi artykułu i innym leśnikom z tego terenu.
W dokumentach w archiwum w Krakowie okoliczne cmentarze ponumerowane są liczbami rzymskimi od I do IX (Wola Michowa I, Wola Michowa II, Wola Michowa III Krąglica, Maniów IV, Szczerbanówka V, Balnica VI, Balnica VII, Solinka VIII i Solinka IX), a przy każdym z nich jest informacja o powierzchni działki i o właścicielu/właścicielach.
Z jednym wyjątkiem – Maniów II2 Krąglica. Odmienny jest zapis numeru, brak danych o powierzchni i własności.
Możliwe więc, że jeden i ten sam obiekt, położony z dala od wsi, przypisywany był i do Maniowa i do Woli Michowej. Cmentarz na Krąglicy „Wola Michowa III” według dokumentów miał powierzchnię 1097 m kw. Pan Edward Orłowski podaje, że ten pod szczytem ma około 966 m kw. Różnica wynosi 131 m kw., co odpowiada granicy działki w sensownej odległości 1 m od linii ogrodzenia.

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: KG » 21 maja 2020, 19:00

Lista pochowanych w Cisnej to 128 nazwisk.
Skrótowe opisy miejsc pochówku są różne: w Cisnej (bez bliższego oznaczenia), na tamtejszym cmentarzu, na cmentarzu katolickim, na cmentarzu obok kościoła katolickiego, tamże na cmentarzu wojennym, na cmentarzu wojennym w Cisnej, , na cmentarzu wojennym przy dworcu kolejowym.
W przypadku fenrycha Gyuli Szabo odnotowano, że został pochowany na cmentarzu izraelickim. Pochodził z Segedynu.

W 127 przypadkach podano przyczynę śmierci. Przeważają postrzały (83), w tym w jamę brzuszną 36, w głowę – 27, w klatkę piersiową – 8. W 5 przypadkach zastosowano zdawkową formułę „krank”, ofiarami tyfusu w różnych postaciach było 17 żołnierzy, czerwonki – 13, zapalenia płuc – 5.
Przy większości nazwisk podano daty urodzenia i gminy przynależności.
Najstarszym (rocznik 1876) był Michael Debogović, landszturmista pochodzący z miasta Zaprešić niedaleko Zagrzebia. Najmłodszym - Nikolaj Zurecki, rocznik 1895, z miejscowości Petroutz w rejonie Suczawy. Prawdopodobnie chodzi o bukowińskie Piotrowice Górne lub Dolne nad Seretem.
Przeważają żołnierze w wieku 21-23 lat.

95 żołnierzy zmarło w szpitalu polowym nr 2/8 (marzec 1915). W trzech przypadkach odnotowano dywizyjne zakłady sanitarne nr 43 i 44.
Na cmentarzu wojennym, czyli dzisiejszym cmentarzu zbiorczym w Majdanie, grzebano zmarłych w stacji zbiorczej chorych Cisna-Majdan (marzec-kwiecień 1915, 3 żołnierzy) i w mobilnym szpitalu polowym 2/4 (maj 1915, 13 żołnierzy). W maju i na początku czerwca 1915 roku na terenie Cisnej działał też szpital polowy 1/4 – 13 zmarłych.
Na cmentarzu jest współczesny, niewielki krzyż z grawerowaną tabliczką:
Jan Petráš 16.12.1887-29.05.1915.
https://images90.fotosik.pl/404/843490da42a77539med.jpg
Był żołnierzem kompanii marszowej 11. pułku piechoty z Jičina. Zmarł w szpitalu polowym 1/4. Według zapisów w Wiadomościach o rannych i chorych pochodził w miejscowości Bezdřkov. Można przypuszczać, że chodzi o Horní lub Dolní Bezděkov niedaleko Kladna.
128 ludzi to zapewne tylko część zabitych i zmarłych żołnierzy austro-węgierskich pochowanych w Cisnej podczas działań wojennych. A przecież były też ofiary z armii rosyjskiej.
Kiedyś w przytaczałem na Forum fragment wspomnień polskiego wojskowego w rosyjskiej służbie generała Eugeniusza de Henning-Michaelisa:
3 kwietnia opanowaliśmy nowe pasmo górskie; było ich tu stanowczo za dużo, a mapa austrjacka wyglądała wciąż deprymująco czarno (...) Dużo kłopotu mieliśmy z trupami, leżało ich po górach przeszło dziesięć tysięcy, a mój oddział dezynfekcyjny jest za słaby na taką ilość zabitych. A co będzie, gdy słońce przygrzeje ? (...) W noc wielkanocną pojechałem do cerkwi unickiej na rezurekcję. Odprawiał nabożeństwo pop dywizyjny (...) Poza nami w półmroku cerkiewki leżało kilkadziesiąt zabitych żołnierzy (...) trudno było przy przejściu nie potknąć się o ciała (...) Czyż miałem prawo po tem, com uczynił modlić się w kościele, wiedząc z góry, że i nadal będę ludzi mordował ?
https://www.austro-wegry.eu/viewtopic.php?f=46&t=111


CISNA
Inf. Josef Adámek / LIR.25 / 19.03.1915
Inf. Johann II Almazsán / k.u.LIR. 301 / 20.05.1915
Inf. Stefan Augustin / IR.72 / 23.03.1915
Fhnr. Josef Banasz / IR.71 / 14.03.1915
Gft. Josef Banko / IR.69 / 20.05.1915
Inf. Bronislav Bartkiewicz / Verpfl.Kol.6/44 / 21.05.1915
Inf. Johann Bednarski / LIR.36 / 03.03.1915
Inf. Isidor Belamary / LIR.20 / 12.03.1915
Inf. János Biro / IR.66 / 05.03.1915
Inf. Andrej Bjelčik / Mjelesik / IR.71 / 18.03.1915
Inf. Johann Bodó / IR.72 / 04.06.1915
Zivilarb. Karl Borbély / ArbAbt.1/38 / 06.06.1915
Inf. Lajos Böröczfi / IR.44 / 14.03.1915
Inf. Antal Breitskak / IR.71 / 23.03.1915
Inf. Ferdinand Brunczvik / IR.72 / 17.03.1915
Inf. Josef Černy / IR.102 / 03.03.1915
Inf. Martin Czader-Cadrik / IR.71 / 19.03.1915
Zgsf. Arthur Czerny / IR.94 / 26.05.1915
Inf. Michael Debogović / k.u.Lst.IR. 25 / 10.02.1915
Inf. Vinzenz Dédek / LIR.25 / 09.03.1915
Dr.Fhnr. Arpad Dettrich / IR.71 / 13.03.1915
Inf. András Dudás / IR.32 / 22.03.1915
Inf. Theodor Dziuwulsky / LIR.36 / 06.03.1915
Korp. Friedrich Egh / IR.32 / 26.03.1915
Kan. Johann Egyedi / FHR.4 / 16.05.1915
Inf. Ruppert Ehrlich / LIR.2 / 24.03.1915
Inf. Johann Erdy / IR.69 / 13.05.1915
Inf. Karl Frühwald / IR.21 / 15.05.1915
Inf. Fedor Gandyszoszuk / LIR.36 / 04.03.1915
Inf. Lenard Garajszki / IR.32 / 15.03.1915
Inf. Friedrich Gartner / LIR.24 / 13.03.1915
Inf. Theodor Gatesz / IR.41 / 22.03.1915
Inf. Gabriel Goldberger / IR.86 / 14.03.1915
Inf. Rudolf Goldmann / IR.74 / 16.05.1915
Inf. Gábor Gresner / IR.23 / 31.03.1915
Inf. Milivoj Grubišić / IR.70 / 27.03.1915
Inf. Georg Hanak / IR.69 / 19.03.1915
Fhnr. Ladislaus Hardy / IR.69 / 29.05.1915
OffDiener Alid Hašić / bhIR.3 / 13.05.1915
Sapp. Augustin Havel / SB.8 / 25.03.1915
Inf. Franz Hinšt / IR.102 / 13.03.1915
Inf. Johann Hlouch / Hloch / LIR.24 / 17.03.1915
Inf. Simon Horváth / IR.76 / 22.05.1915
Inf. Simon Hozda / IR.71 / 19.03.1915
Inf. Franz Jakubetz / IR.72 / 19.03.1915
Inf. Josef Jarina / IR.32 / 13.03.1915
Inf. Georg Kalmar / k.u.LIR.300 / 16.05.1915
SanSold. Karl Kamenik / InfDivSanAnst.13 / 16.03.1915
Inf. Stefan Káplár / IR.44 / 15.03.1915
Inf. Stefan Kaposztás / IR.32 / 21.03.1915
Gft. Anton Kastner / LIR.2 / 28.03.1915
Inf. Josef Kiss / IR.32 / 25.03.1915
Inf. Stefan Kiss / IR.69 / 13.05.1915
Inf. Josef Klis / LIR.36 / 04.03.1915
Inf. Valentin Kokanovič / IR.70 / 19.03.1915
EF.tit.Kpl. Wilhelm Kořinek / IR.91 / 14.03.1915
Inf. Ludwig Kösvögi / IR.25 / 22.03.1915
Inf. Vasil Kövesdi / IR.6 / 31.03.1915
Inf. Emil Kukla / LIR.36 / 13.03.1915
Inf. Martin Lesták / IR.25 / 22.03.1915
Inf. Salih Lipovič / bhIR.3 / 10.03.1915
Inf. Georg Mandrila / IR.41 / 18.03.1915
Inf. Janos Marchall / k.u.LIR.14 / 22.03.1915
Sapp. Franz Matal / SB.14 / 30.03.1915
Inf. Josef Mattes / LIR.24 / 16.03.1915
Inf. Stepan Menyhart / IR.86 / 31.03.1915
Ldsch. Karl Mifek / LdschR.I / 02.02.1915
Inf. Mitar Mikič / bhIR.3 / 09.03.1915
Inf. Stefan Milanov / IR.86 / 15.03.1915
Inf. Nedjelko Misič / bhIR.3 / 16.03.1915
Zgsf. Stefan Mislyenovič / IR.70 / 18.05.1915
Trainsoldat Alexander Mnoholitnei / DivVerpflKol.8 / 14.05.1915
Inf. Janos Molnar / IR.34 / 06.03.1915
Inf. Johann Monusič / IR.86 / 16.05.1915
Inf. Wenzel Mrkvička / IR.102 / 06.06.1915
Inf. Ludwig Nagy / IR.44 / 15.03.1915
Inf. István Neméth / IR.44 / 15.03.1915
Inf. Peter Novaković / bhIR.3 / 15.03.1915
Zivilfuhrmann Peter Oleszczesen / InfTruppDiv.34 / 05.03.1915
Zgsf. Janos Patrik / IR.71 / 15.03.1915
Inf. Károly Paunovits / IR.32 / 04.03.1915
Inf. Johann Petraš / IR.11 / 29.05.1915
Inf. Stadi Pivacko / bhIR.3 / 09.03.1915
Inf. Rafael Pogáný / IR.25 / 16.03.1915
Inf. Karl Pollak / IR.71 / 22.03.1915
Kan. Rudolf Pošušta / k.k.LFHD.44 / 14.05.1915
Korp. Vojtech Přibyl / LIR.1 / 13.03.1915
Zgsf. Franz Priesterberger / LIR.1 / 07.03.1915
Inf. Franz Puszta / IR.25 / 04.03.1915
Gft. Adolf Putz / LIR.24 / 05.03.1915
Inf. Ferencz Reiszki / IR.86 / 04.03.1915
Inf. Ludwig Rimoczi / IR.32 / 27.03.1915
OffDiener Israel Rosenthal F. Roth / IR.24 / 22.05.1915
Inf. Alexander Rózsa / IR.69 / 17.05.1915
Gft. Alois Šafařik / LIR.24 / 23.03.1915
Inf. Franz Schneider / IR.69 / 22.05.1915
Inf. Alois Schrödl / LIR.24 / 12.03.1915
Zgsf. Philipp Schuster / k.k.LFKD.43 / 06.02.1915
Inf. Johann Šimak / IR.102 / 24.03.1915
Inf. Matija Sleubard / IR.70 / 04.03.1915
Inf. Johann Soukup / IR.24 / 31.03.1915
Kan. Josef Špaček / GAR.8 / 23.03.1915
Inf. Josef Stanék / LIR.14 / 12.03.1915
Inf. Despot Stevanovič / bhIR.3 / 16.03.1915
Inf. Michael Strulýnski / IR.19 / 30.03.1915
Inf. Ivan Šulin / IR.70 / 04.03.1915
Jg. Valentin Szabadicz / FJB.11 / 16.03.1915
Fhnr. Gyula Szabo / IR.85 / 03.03.1915
Kpl. Johann Szcypánski / IR.41 / 16.01.1915
Inf. Bela Szilvászy / IR.34 / 13.03.1915
Inf. Vinzenz Titus / IR.76 / 18.05.1915
Inf. Demeter Tkaczük / LIR.36 / 31.03.1915
Gft. Augustin Treiber / LIR.24 / 16.03.1915
Inf. Ludwig Trittner / LIR.24 / 19.03.1915
Zgsf. Alexander Ürmös / IR.86 / 10.03.1915
Inf. Stefan Vaczula / IR.71 / 15.03.1915
Arbeiter František Valehrach / k.k.LdstArbAbt.6/25 / 01.04.1915
Utjg. Stefan Veniss / FJB.19 / 18.03.1915
Fuhrmann Josef Villistein / ArmeeEtappKmdo / 14.03.1915
Inf. Johann Viszocky / IR.25 / 13.03.1915
Simon Voanč / IR.5 / 31.05.1915
Inf. Djoka Vukajlovič / IR.70 / 18.03.1915
Inf. Andreas Wagner / IR.91 / 16.03.1915
Inf. Demeter Wintoniak / LIR.36 / 22.03.1915
Inf. Adam Zachár / IR.25 / 07.03.1915
Inf. István Zanjko / k.u.LIR.20 / 13.03.1915
Inf. Peter Zsárkovácsky / IR.23 / 17.03.1915
Inf. Nikolaj Zurecki / LIR.22 / 10.03.1915

Awatar użytkownika
DAR
Posty: 439
Rejestracja: 02 cze 2018, 23:05
Kontakt:

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: DAR » 21 maja 2020, 23:30

KG pisze:
17 maja 2020, 20:29
Problem jednak w tym, że takie zestawienia nie wklejają się ani w formie tabelki, ani jako wersy o ustalonych odstępach, więc żeby były mniej więcej czytelne, trzeba je ręcznie korygować. Może ktoś ma jakąś na to radę ?
Z Worda też się nie wkleja? U mnie wydaje się działać. Wpisałem kilka linijek w Wordzie i przykleiłem poniżej.

Dfaodfjaosdofa
Adfpasodfiaods
Adfjadsofasodif
Fpoisasidofaisod
Dfpaodifoasdfaod
"Dobre od złego jeden krok dzieli - mówi przysłowie
Więc chyba i złe od dobrego?"

Aleksander Sołżenicyn Archipelag Gułag

Pudelek
Posty: 205
Rejestracja: 25 maja 2018, 10:14

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: Pudelek » 22 maja 2020, 08:45

w Cisnej są jakieś ślady po tych grobach??

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: KG » 22 maja 2020, 09:09

Cmentarz zbiorczy przy drodze w kierunku Komańczy.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_Wojenny_w_Cisnej

DAR - to jest z Worda. I wychodzi jak wychodzi. Do przejrzystości tabelki daleko.

Awatar użytkownika
DAR
Posty: 439
Rejestracja: 02 cze 2018, 23:05
Kontakt:

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: DAR » 23 maja 2020, 15:12

KG pisze:
22 maja 2020, 09:09
DAR - to jest z Worda. I wychodzi jak wychodzi. Do przejrzystości tabelki daleko.
A jakbyś bo widział? Daj może kawałek przykładu lub jakiś print screen. Mogę coś pokombinować ale nie wiem do czego dążysz.
"Dobre od złego jeden krok dzieli - mówi przysłowie
Więc chyba i złe od dobrego?"

Aleksander Sołżenicyn Archipelag Gułag

KG
Posty: 758
Rejestracja: 19 maja 2018, 16:16

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: KG » 09 lip 2020, 16:30

Lista pochowanych w Jabłonkach – 106 nazwisk.
Przy większości zapisano, iż zmarły został pogrzebany na cmentarzu wojskowym w Jabłonkach, a w dwóch przypadkach – obok kościoła [cerkwi] w Jabłonkach, czyli na tym właśnie cmentarzu.
https://images90.fotosik.pl/404/9056be17dd0827b7med.jpg
W 11 przypadkach odnotowano tylko, że pochówek żołnierzy (węgierskie formacje marszowe, wrzesień 1914) był w Jabłonkach, a przyczyną zgonu choroba. Przy 16 nazwiskach podano jako miejsce spoczynku las w Jabłonkach, przy czym zgon nastąpił w zakładzie sanitarnym 32. dywizji piechoty, którego 77 innych pacjentów pogrzebano obok cerkwi, więc może to dotyczyć tego samego miejsca. Drugim wymienionym zakładem sanitarnym jest zakład 13. dywizji piechoty (2 przypadki).
92 żołnierzy zmarło wskutek postrzałów - przeważają rany brzucha (51), płuc (18), brzucha i płuc (2) oraz głowy (18). W trzech przypadkach przyczyną zgonu było wyczerpanie, w jedenastu wspomnianych wyżej – nieokreślona choroba (wrzesień 1914)
Daty śmierci –24-27 września 1914 oraz 1-28 marca 1915, przy czym data końcowa odpowiada wycofywaniu się wojsk austro-węgierskich w kierunku Cisnej.
Oczywiście tych 106 żołnierzy to tylko ułamek liczby zabitych i zmarłych w okolicy Jabłonek.
Swego czasu pisałem na Forum o walkach w tym rejonie:
https://www.austro-wegry.eu/viewtopic.p ... p=744#p744
oraz o dramatycznych okolicznościach wycofania się jednego z pułków artylerii (w 2/3 tekstu, albo np. można wyszukać nazwisko Kerchnawe)

Jednym z tych pochowanych gdzieś w górach jest szeregowy Franz Kritzinger (Sch.R.24) z dolnoaustriackiej wsi Wilfleinsdorf (obecnie w granicach Bruck an der Leitha), upamiętniony na pomniku w swojej miejscowości.
http://www.denkmalprojekt.org/2013/wilf ... sterr.html

Był synem rolnika, miał 19 lat, chciał być piekarzem. Strzał w okolice serca pozwolił zaoszczędzić mu bólu i zasnął z łagodnym uśmiechem na twarzy, o czym do rodziców zabitego pisał ze szpitala w Aussig jego dowódca, chorąży Franz Wanka
https://images92.fotosik.pl/394/c78d5fd6232fef9dmed.jpg
(„Der neue Bezirksbote für den politischen Bezirk Bruck an der Leitha“ z 11.04.1915)


JABŁONKI
Inf. Johann Adorjan / IR.44 / 14.03.1915
Josef Aron / k.u.MB.24 / 26.09.1914
Fhnr. Ferdinand Auer / IR.32 / 08.03.1915
KdttAsp. Antal Bedecs / IR.44 / 13.03.1915
Inf. Karl Bellosevits / IR.23 / 21.03.1915
Inf. Johann Bizowszki / IR.70 / 17.03.1915
Inf. Ludwig Bizse / IR.44 / 10.03.1915
Inf. István Blaskovics / IR.32 / 27.03.1915
Janos Bodi / Ers.B.21 / 24.09.1914
Inf. Albert Boer / k.u.MB.72 / 24.09.1914
Franz Borbandi / k.u.MB.24 / 25.09.1914
Inf. Vazul Borgyoski / IR.86 / 02.03.1915
Gft. Hubert Brun / k.k.LIR.1 / 14.03.1915
Inf. Stefan Bugyi / IR.32 / 08.03.1915
Inf. József Buros / IR.6 / 08.03.1915
Inf. József Csesta / IR.32 / 23.03.1915
Inf. Illés Csuvič / IR.6 / 03.03.1915
Inf. András Czikora / IR.6 / 26.03.1915
Josef Demeter / k.u.MB.24 / 24.09.1914
Inf. Alexander Demjen / IR.32 / 09.03.1915
Inf. Janos Fejes / IR.70 / 09.03.1915
Inf. Max Frankl / IR.44 / 13.03.1915
Korp. Thomas Glass / LIR.25 / 04.03.1915
Inf. Lajos Glöckner / IR.44 / 14.03.1915
Vorm. Raimund Götlicher / FKR.31 / 15.03.1915
Inf. Milos Grčič / IR.10 / 03.03.1915
Inf. Georg Grosič / IR.44 / 14.03.1915
Inf. Alexa Gyakič / IR.70 / 15.03.1915
Inf. Johann Györgi / IR.44 / 12.03.1915
Inf. Stefan Hangya / IR.86 / 02.03.1915
Inf. József Harm / IR.69 / 07.03.1915
Gft. Pál Hartmann / IR.32 / 21.03.1915
Inf. Fülöp Heil / IR.6 / 28.03.1915
Inf. Mihály Hodován / IR.6 / 03.03.1915
Inf. Szavá Ilić / IR.70 / 28.03.1915
Inf. Jocza Ivanesič / IR.6 / 28.03.1915
Inf. Mila Jankovič / IR.70 / 04.03.1915
Inf. Pál Jenei / IR.86 / 03.03.1915
Inf. József Kálmán / IR.6 / 18.03.1915
Zgsf. Emmerich Kálmás / IR.44 / 13.03.1915
Inf. Gergely Kanizsal / IR.23 / 15.03.1915
Inf. Josef Káplár / IR.44 / 14.03.1915
Inf. Károly Kecskes / IR.86 / 01.03.1915
Inf. Johann Knauer / LIR.1 / 07.03.1915
Korp. Henrik Koch / IR.44 / 13.03.1915
Inf. Antal Kovács / IR.38 / 28.03.1915
Inf. Mihály Kupecz / IR.34 / 04.03.1915
Inf. Michael Lázár / IR.69 / 13.03.1915
Josef Lenard (Leonard) / 4.MK. / 24.09.1914
Inf. Jefta Marič / IR.70 / 10.03.1915
Inf. Gergely Markus / IR.86 / 03.03.1915
Inf. József Máté / IR.44 / 11.03.1915
Inf. Benjamin Mátyási / IR.32 / 09.03.1915
Inf. Mihály Mažany / IR.6 / 09.03.1915
Sándor Mester / k.u.MB.24 / 27.09.1914
Zgsf. Pal Mészarós / IR.23 / 26.03.1915
Zgsf. Fabian Mijatovic / IR.70 / 15.03.1915
Korp. Theodor Miletič / IR.70 / 04.03.1915
Inf. Dragič Milojevič / IR.70 / 08.03.1915
Inf. Anton Misič / IR.70 / 27.03.1915
Inf. Johann Molnár / IR.32 / 07.03.1915
Inf. Joszef Muskovič / IR.63 / 10.03.1915
Inf. Ludwig Nagy / IR.42 / 15.03.1915
Inf. Branko Nebrigič / IR.70 / 15.03.1915
Inf. Moses Neroda / IR.61 / 27.03.1915
Fldw. Jakob Niklasz / IR.6 / 02.03.1915
Inf. Johann Nyigud / IR.34 / 03.03.1915
Inf. Anton Pančič / IR.70 / 15.03.1915
Gft. Paul Pap / IR.6 / 26.03.1915
Inf. Vazul Papuga / IR.6 / 08.03.1915
Inf. Szvetozár Pavkov / IR.6 / 10.03.1915
Inf. Peter Petrekanič IR.86 03.03.1915
Inf. Milivoj Petrovics / IR.70 / 08.03.1915
Inf. József I Pfeffer / IR.69 / 09.03.1915
Inf. Kosta Popović / bhIR.3 / 09.03.1915
Inf. Stefan Potoczki / IR.32 / 27.03.1915
Zgsf. Johann Prantner / IR.44 / 15.03.1915
Inf. Szvetozár Prodanovič / IR.70 / 27.03.1915
Inf. Szvetozár Rakatič / IR.70 / 20.03.1915
Inf. Nikola Ranković / IR.70 / 10.03.1915
Gabor Rapolti / k.u.MB.42 / 24.09.1914
Inf. Josef Reiszki Toth / IR.32 / 15.03.1915
Inf. Sebastian Richter / IR.6 26.03.1915
Gft. Friedrich Rosinger / IR.70 / 15.03.1915
Inf. Johann Roska / IR.6 / 04.03.1915
Inf. Tima Savič / IR.70 / 10.03.1915
KdttAsp. Géza Serényi / IR.44 / 13.03.1915
Mihály Sill / k.u.MB.42 / 24.09.1914
Inf. Jovan Skakun / IR.70 / 14.03.1915
Inf. Johann Stuller / IR.6 / 28.03.1915
Inf. Josef Szczirk / IR.32 / 25.03.1915
Inf. József Szkopal / IR.32 / 26.03.1915
Elek Szöke / 24.09.1914
Inf. Boldizsár Sztojszics / IR.6 / 07.03.1915
Inf. Imre Szucs / IR.6 / 07.03.1915
Gft. Anton Szuturovics / IR.86 / 27.03.1915
Inf. Illés Tranz / IR.32 / 13.03.1915
Gft. Károly Trisnak / IR.70 / 04.03.1915
Inf. Anton Tumbeck / IR.69 / 07.03.1915
Inf. József Turcsányi / IR.86 / 24.03.1915
Inf. Vilmos Turo / IR.6 / 27.03.1915
Inf. Mejo Varsič / IR.70 / 13.03.1915
Inf. György Vejki / IR.32 / 25.03.1915
Inf. Andreas Vitus / k.u.MB.72 / 24.09.1914
Inf. Lazar Vukadinov / IR.6 / 01.03.1915
Inf. Paole Zsigič / IR.70 / 15.03.1915

oooooo

Re: Bieszczadzkie cmentarze

Post autor: oooooo » 09 lip 2020, 20:58

KG, przywołałeś cmentarz w Zagórzu. Dzięki Twojej pracy obok krzyża i głazu, które upamiętniaja nieistniejący cmentarz, stoi tablica z wykazem nazwisk pochowanych. Próbowałem wojować z wykazem, który mi przysłałeś, ale z mizernym skutkiem. Swego czasu dotarła na moja stronę (nie pamiętam, czy na Życie żołnierza, czy na SSMAW) informacja z Rumunii, od rodziny jednego z pochowanych, że dzięki temu wykazowi dowiedzieli się, gdzie leży ich przodek. Czy mógłbyś też wkleić Zagórz ?

ODPOWIEDZ

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 18 gości