Pogrzebałem trochę w ramach swojej dobrowolnej kwarantanny.
Na krzyżu napisano, że pochowanym jest Hptm. Anton Novotny, poległy 21.10.1915, a na dodatkowej tabliczce – szkoda, że jej fragment jest przysłonięty - informacja, z której wynika, że poświęcili ją dzielnemu i niezapomnianemu kapitanowi oficerowie IR. 80.
Na odwrocie zdjęcia podano, iż jest to grób kpt. Antona Novotnego na Novej Planinie, poległego 21.10.1915 roku. Jest też dopisek czerwoną kredką – Ers. Baon IR. Nr.18, przy czym jest to informacja z
Listy strat nr 369 z 2.02.1916 (tylko skąd się wzięło to
Ers.?).
Nazwisko popularne (Novotny, Novotný, Novottny, Nowotny Nowotný), imię też.
Oblt. Anton Novotny jest wymieniony w
Schematyzmie na rok 1914 jako oficer IR. 18.
Na samym początku wojny otrzymał brązowe Signum Laudis - komunikat z pierwszych dni października 1914 - i w tymże roku został ranny (postrzał w prawe udo), leczono go w szpitalu nr 25 w Sarajewie, a w
Wiadomościach o rannych podano, że urodził się w 1884 roku i jego gminą przynależności była miejscowość Dianaberg (Diana, wówczas i dzisiaj włości rodziny Kolowrat-Krakowský, niecałe 3 km od granicy czesko-niemieckiej na linii Pilzno-Norymberga). W tym czasie przypisany do 8. kompanii, więc w II batalionie IR.18, a tenże batalion był oddziałem detaszowanym (Nevesinje w Bośni i Herzegowinie).
O jego śmierci poinformowano na początku lutego 1916 roku (
Lista strat nr 369 - Hptm. Anton Novotny, IR.18, + 21.10.1915, a więc data zgodna z zapisem na zdjęciu z ANK). W „Streffleurˊs Militärblatt”, gdzie odnotowywano skrupulatnie śmierć oficerów, znalazłem Antona Novotnego z IR.18 w numerze ze stycznia 1916.
Pod koniec lutego podano też informację, że nie żyje Hptm. Anton Novotny z IR. 80, służący w 15. kompanii, a więc w IV batalionie. Data śmierci jest przybliżona – 21.10.–25.11.1915, czyli okres obejmuje datę zgonu Antona Novotnego z IR.18.
W wykazie oficerów na rok 1916 nie ma Antona Novotnego w IR. 18, jest natomiast w złoczowskim IR. 80 Oblt. Novotný (bez imienia, co rzadkie) w detaszowanym batalionie. W
Schematyzmie na rok 1914 w tym pułku jest Lt. Carl Novotný w detaszowanym IV batalionie w Nevesinje (Bośnia-Herzegowina). Był odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913 i brązowym medalem Signum Laudis i te same symbole są przy bezimiennym Novotným w wykazie z 1916 roku, podczas gdy Anton Novotny z IR. 18 w 1914 roku nosił Krzyż Jubileuszowy. To, że pierwszy z nich według wykazów miał w nazwisku znak diakrytyczny, a drugi nie, jest już drugorzędną okolicznością. Warto natomiast dodać, że Karl Novotny z IR.80 awansowany został na stopień porucznika 1 maja 1915, a w grudniu podano informację, iż jako porucznik otrzymał brązowe Signum Laudis, więc raczej nie mógł być kapitanem na początku 1916 roku. Z drugiej jednak strony, nie tylko w
Liście strat jest wymieniony jako kapitan z IR. 80, ale także wśród odznaczonych MVK3KD (luty 1916). Z kolei w wykazach oficerów (1917, 1918) w złoczowskim IR. 80 jest Oblt. Karl Novotný i w dodatku wśród licznych odznaczeń ma też Krzyż Mobilizacyjny i Signum Laudis (1917 i 1918), jak i MVK3KD oraz dekorację wojenną do SL(1918). Gdyby Krzyż Zasługi Wojennej otrzymał w lutym 1916, to jest prawie pewne, że byłoby to uwzględnione w wykazie na rok 1917.
Wiele więc wskazuje, że napis na grobie został sporządzony przez oficerów złoczowskiego 80. pułku dla kolegi z sąsiedniego pułku. Bataliony obu pułków detaszowane były w tej samej miejscowości, w czasie wojny były w tej samej brygadzie (3.Gb.Brig.), a jak wynika z książki Lukáša Dulíčka, w rejonie Mrzly Vrch - Sleme bataliony zamieniały się pozycjami, wspólne były też patrole. Oficerowie obu jednostek musieli się dobrze znać. Jest też możliwe, że Anton Novotny został do złoczowskiego pułku formalnie przeniesiony. To mogłoby tłumaczyć mylenie go w prasie z Karlem Novotným.
Nie mam wykazów pochowanych na tamtejszych cmentarzach i nawet nie wiem, czy jest ten z Novej Planiny. Ale przynajmniej jeden uczestnik Forum te publikacje ma.
https://images91.fotosik.pl/331/4fd1f5b6f50dda5cmed.jpg
Lukáš Dulíček,
Východočeši pod císařským praporem, C. a k. pěší pluk č. 18 v 1. světové válce, 2015